Jurjen Vis

Muziek en Geschiedenis

Een Friezin vol muziek. Aafke Komter-Kuipers (1876-1943)

Aafke Komter-Kuipers (1876-1943) was een buitengewoon begaafde pianiste, klaveciniste, componiste en musicologe. Zij werd geboren in Rotterdam uit Frieze ouders en woonde een groot deel van haar leven in Amsterdam en Laren. Aafke Komter-Kuipers was de Friese zaak en vooral de Friese muziek met hartstocht toegedaan. Na 1925 keerde zij zich af van de romantiek. Zij trad niet meer op als pianovirtuoze en legde zich toe op het begeleiden van zangers en instrumentalisten in Nederlands liedrepertoire uit de 17de en 18de eeuw. Dat deed in die jaren bijna niemand. Zij maakte als eerste furore met de Pathodia sacra et profana (1647) van de dichter-diplomaat Constantijn Huygens; liederen die zij ook zelf heeft uitgegeven. Als een der eersten heeft Aafke Komter-Kuipers liederen van Gysbert Japix (1668) het licht doen zien. Nog niet eerder waren Gysberts Friese teksten bij de oorspronkelijke melodieën gevoegd. Kunst en wetenschap gingen hier hand in hand. Aafke Komter-Kuipers heeft Gysbert Japix als zanger aan Friesland geopenbaard of eerder teruggegeven. 

Als blijk van waardering voor haar werk werd Aafke Komter-Kuipers in 1938 gehuldigd met het lidmaatschap van de Fryske Akademy (1938). Onder de honderd leden waren vijf vrouwen en zij was de enige Buitenfriezin! Reeds in 1935 had zij haar muziekgeschiedenis van Friesland gepubliceerd: de eerste en lang enige provinciale muziekgeschiedschrijving in Nederland. In 1932 had zij al landelijk de aandacht getrokken met haar concert met inleiding in het Muiderslot. In 1936 had zij van zich doen spreken bij de grote tentoonstelling over Nederlandse muziek in de periode 1600-1800 in het Haags Gemeentemuseum. In de jaren 1938-1942 heeft zij als musicologe meegewerkt aan de eerste heruitgave van Valerius’ Gedenck-clanck (1626). In de jaren 1938-1942 heeft Aafke Komter-Kuipers als componiste een impuls gegeven aan de heel eigen ontwikkeling van het Friese klassieke kunstlied. Zij schreef stemmige coupletliederen en doorgecomponeerde liederen in 19de-eeuwse, romantische stijl op teksten van moderne Frieze dichters als Fedde Schurer. Ook op dit terrein was zij een der eersten.

In Een Buitenfriezinne vol muziek plaatst de Amsterdamse historicus, musicoloog en componistenbiograaf Jurjen Vis Aafke Komter-Kuipers in het licht van haar tijd. Hij kon putten uit haar brieven met bekende Friezen als Geert Wumkes, Jelle Brouwer, Fedde Schurer. Niet zelden raakt hij daarbij een gevoelige toets. In een bijlage zijn Komter-Kuipers’ bewerkingen van andermans muziek en haar eigen liederen op Friese teksten opgenomen. 

Achter in het boek is een cd opgenomen waarop de sopraan Wanda Peters, achterkleindochter van de componiste, de liederen van haar overgrootmoeder zingt, met begeleiding op de piano van Jurjen Vis.

opdrachtgever
Stichting familie Peters-Hofland, Amsterdam i.s.m. de Fryske Akademy, Leeuwarden
 
Leeuwarden, 2011
 
ISBN 978 90 6273 868 7
 
Afûk

 

met partituren en bijgevoegde cd
bestellen

onderwerp(en) biografieën   muziek